Sztuka epoki współczesności

   Istotą współczesnej twórczości artystycznej jest, niespotykana w sztuce tradycyjnej, nieokiełznana różnorodność, wynikająca z dążenia do przekraczania granic gatunkowych, synkretyzmu gatunkowego, z poszukiwania nowych środków wyrazu, materiałów, narzędzi, technik, z eksperymentowania. W ten sposób artyści oddają w swych tworach charakter niespokojnych czasów, wielobarwność i dynamikę współczesnego świata. Odbywa się to w znacznej mierze nie tylko dzięki absolutnie uwolnionej wyobraźni i fantazji twórcy, nie tylko w wyniku odrzucania przez niego jakichkolwiek krępujących reguł, ale też dzięki wykorzystywaniu w procesie twórczym osiągnięć współczesnej nauki i techniki. Warto również pamiętać, że demokratyzacja wszystkich dziedzin życia społecznego zwielokrotniła także szeregi artystów (w tym pseudoartystów), co pozostaje nie bez wpływu na rozwój poszczególnych gałęzi sztuki. Dlatego też nie sposób dziś uporządkować sztukę tak, jak dawniej. Trudno byłoby wyodrębnić w niej skończoną liczbę nurtów i kierunków, ponieważ wciąż rodzą się i nowe, i hybrydowe. Nie można jednakże twierdzić, że sztuka współczesna hołduje wyłącznie nowoczesności i odcina się w sposób kategoryczny od tradycji, gdyż obok awangardy, można w niej dostrzec również przejawy wierności wobec dawnych wzorców lub nawiązania do nich. Poza tym, co napisano powyżej, do charakterystycznych cech współczesnej sztuki zaliczymy także niewątpliwie: nadawanie rangi dzieł sztuki przedmiotom codziennego użytku, a także konstrukcjom przestrzennym, wytworom multimedialnym; wolność od społecznej służebności z jednej strony, z drugiej potrzeba komentowania rzeczywistości i problemów współczesnego świata; brak stałego kanonu piękna, co bezpośrednio przekłada się na krytyczną ocenę dzieł.

Do ważniejszych kierunków w sztuce współczesnej i ich charakterystycznych wyróżników zaliczymy następujące:
- abstrakcyjny ekspresjonizm (Jackson Pollock) – dzieło (antyfiguratywne) jest wynikiem spontanicznego, automatycznego aktu twórczego i stanowi odbicie nastroju i świata wewnętrznego twórcy;
- neodadaizm (Robert Rauschenberg) – wykorzystywanie odpadów, zużytych przedmiotów codziennego użytku w kompozycjach artystycznych, wynikających z krytycznej obserwacji rozwoju społeczeństw konsumpcyjnych i potrzeby kompromitacji nowoczesności;
- nowy realizm (Arman) – łączenie dzieła sztuki z przedmiotami codziennego użytku, dla podkreślenie łączności między życiem i sztuką;
- minimalizm  (Sol Lewitt) – uproszczenie przekazu, ograniczanie do minimum środków plastycznych, stosowanie prostych form geometrycznych, gładkich powierzchni i oddziaływanie kolorem jako wyraz dążenia do uspokojenia odbiorcy i pobudzenia jego refleksji;
- pop-art (Andy Warhol) – wykorzystywanie elementów kultury masowej i estetyki kiczu (komiks, reklama, zdjęcia osób publicznych), w celu obnażania zjawiska konsumpcjonizmu i kiczowatości wytworów współczesności oraz obrazowania cywilizacji wielkomiejskiej;
- hiperrealizm (fotorealizm) (Richard Estes) – odtwarzanie obrazu rzeczywistości z jej najdrobniejszymi szczegółami, ogromną precyzją, z zastosowaniem intensywnej, świetlistej kolorystyki, jako potrzeba gloryfikacji nieprzekłamanej rzeczywistości;
- street art – (Banksy) – dominuje anonimowość twórców i duże zróżnicowanie form (wlepki, graffiti, murale), o charakterze krytyczno-prześmiewczych komentarzy współczesnej rzeczywistości.

W. Hasior, Autoportret z ptaszkami

             

Z kolei wyrazem wspomnianej wyżej różnorodności w sztuce naszych czasów i przejawem jej skłonności do oddawania niejednoznaczności świata współczesnego są, omówione krótko niżej, formy, chętnie stosowane przez artystów dzisiejszej doby: 

asamblaż - jest trójwymiarowym obrazem, kompozycją, która często łączy elementy malarstwa, rzeźby, kolażu, z użyciem najróżniejszych tworzyw, materiałów, chętnie z przedmiotów codziennego użytku, jak widać w pracach Władysława Hasiora.

instalacja - wywodzi się z tradycji rzeźby, a jest trójwymiarową, wieloelementową konstrukcją, umiejscowioną w jakiejś przestrzeni. Do jej stworzenia można użyć absolutnie dowolnych materiałów (organicznych, nieorganicznych) i mediów (komputera, rzutnika, telewizora). 

Wim Delvoye, Art farm 

Paul McCarthy, Tomato Head,

happening - jest rodzajem zdarzenia artystycznego, łączącego w sobie elementy spektaklu teatralnego, koncertu muzycznego, wystawy. Jego istotą jest improwizacja przekazu w jakiejś przestrzeni, tak, by przebiegał przy współudziale widzów, obserwatorów. Celem happeningu jest zniwelowanie barier dzielących artystę od widza i sztukę od życia. Zwykle happeningi koncentrują się na przekazie ważnych problemów, bywają też lżejsze, choć niekoniecznie bez przesłania, jak ten poniżej:

performance - to rodzaj sytuacji artystycznej, występu, pokazu (zwykle niesztampowego, oryginalnego, zaskakującego), służący prezentacji artysty w bezpośrednim kontakcie z publicznością: nie tylko często niezwykłych umiejętności, ale też jego przekonań lub sposobu komentowania rzeczywistości. Performance łączy nierzadko elementy spektaklu i sztuk plastycznych, a materią i tworzywem sztuki bywa ciało artysty.

sztuka mediów - to wytwory artystyczne, bazujące na łączeniu tradycyjnych dziedzin sztuki (malarstwo, rysunek, fotografia, film z najnowszymi technologiami elektronicznymi (graficznymi, animacyjnymi). Wytwory sztuki mediów stanowią pokaz nowych technik tworzenia i zapisu obrazu, interesujących sposobów montowania tworzywa artystycznego (obrazu, dźwięku), często przybierają postać odkrywczych projektów multimedialnych, jak film J. Gondek, Chopin. Wariacje intermedialne

Wszystkie teksty na tej stronie są mego autorstwa.

Nie zezwalam na ich kopiowanie i publikowanie bez mojej zgody.