„Kordian”: koncepcja walki o niepodległość ojczyzny

Dramat Słowackiego można odczytywać jako wykładnię jednej z romantycznych koncepcji sięgania po niepodległość ojczyzny. Koncepcja ta wiąże się z osobą słynnego średniowiecznego bohatera szwajcarskiego, Arnolda Winkelrieda. Dzięki jego bohaterstwu i poświęceniu, Szwajcaria obroniła się przed austriackimi najeźdźcami.

Funkcję Winkelrieda miałaby, wg koncepcji przedstawionej w Kordianie, pełnić Polska, przyjmująca na siebie ciosy jednego z tyranów europejskich, cara rosyjskiego. Skupiając na sobie przeważające siły zaborcy, Polska osłabiałaby jego możliwości zbrojne na innych obszarach imperium rosyjskiego. W ten sposób Polacy stworzyliby wyłom w szeregach wroga, a inne uciskane narody europejskie mogłyby dzięki temu sięgnąć po wolność dla siebie.

Kluczową rolę w realizacji tej koncepcji miałby odegrać Kordian, biorący na swe barki ciężar zabicia przebywającego w Warszawie cara Mikołaja I i jego rodziny. Ten niesłychany czyn tytułowego bohatera ściągnąłby na niego samego zgubę i niechybną śmierć. Kordian, jako bojownik sprawy narodowej, jest tego w pełni świadom i dobrowolnie przyjmuje na siebie misję. Ma także przekonanie, że jego działania wywołają represje zaborcy oraz militarne zaangażowanie w Polsce wojsk rosyjskich i sojuszniczych Rosji. I z takiej właśnie sytuacji mogłyby skorzystać narody cierpiące niewolę Rosji i innych ówczesnych mocarstw. Byłby to początek wolności całej Europy, kolejno zrzucającej kajdany.

Do realizacji tej idei nigdy nie dojdzie, ponieważ jej pomysłodawca, Kordian, nie udźwignie ciężaru przedsięwzięcia. Jego głęboka wrodzona wrażliwość i mocno zakorzeniona moralność staną mu na drodze do celu, w postaci wytworów jego słabej psychiki – Strachu i Imaginacji. Bohater nie wytrzyma ich presji i zemdleje nieopodal swej niedoszłej ofiary, nie zdobywszy się na zbrodnię. Ostatecznie zaś wykpi koncepcję Kordiana Diabeł, który pod postacią Doktora będzie dowodził, że pomysł poświęcenia się (tak jednostkowego, jak zbiorowego) dla świata, może być traktowany wyłącznie jako wymysł człowieka chorego psychicznie.

Wszystkie teksty na tej stronie są mego autorstwa.

Nie zezwalam na ich kopiowanie i publikowanie bez mojej zgody.